Elektrolitik dissotsiyalanish nazariyasi. Kuchli va kuchsiz elektrolitlar
Bilet ¹9, savol ¹1
Javob
Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi (TED) 1884 yilda fizik kimyogarlar J. Vilgelm Arrenius va Fridrix Kraus tomonidan ishlab chiqilgan. Uning ta'kidlashicha, ko'plab moddalar, masalan, tuzlar, kislotalar va ishqorlar eritmada ionlarga ajraladi. Bu ionlar elektr tokini o‘tkaza oladi, shuning uchun bu moddalar elektrolitlar deb ataladi.
TED ma'lumotlariga ko'ra, dissotsiatsiya erituvchining (odatda suv) moddaning molekulalari bilan o'zaro ta'siri tufayli sodir bo'ladi. Natijada modda eritmada mustaqil harakatlana oladigan musbat va manfiy ionlarga bo‘linadi.
Kuchli elektrolitlar eritmada toʻliq dissotsiatsiyalanib, koʻp sonli ionlarni hosil qiladi. Kuchli elektrolitlarga kuchli kislotalar (masalan, HCl, H2SO4, HNO3) va kuchli asoslarni (masalan, NaOH, KOH, Ca(OH)2) misol qilib keltirish mumkin. Bu moddalar suvda eriganda elektr o‘tkazuvchanligi yuqori bo‘lgan eritmalar hosil qiladi.
Zaif elektrolitlar qisman dissotsiatsiyalanib, oz miqdorda ionlar hosil qiladi. Kuchsiz elektrolitlarga kuchsiz kislotalar (masalan, sirka kislotasi, HCOOH) va kuchsiz asoslar (masalan, ammiak, NH3) misol bo'la oladi. Bu moddalar suvda eriganda elektr o‘tkazuvchanligi past bo‘lgan eritmalar hosil qiladi.
Elektrolitning kuchsizligi uning eritmadagi dissotsilanish darajasiga bog'liq. Zaif elektrolitlar uchun bu parametr kichik bo'lib, faqat oz miqdordagi modda molekulalari ionlarga aylanadi. Bu ularning eritmalarining past elektr o'tkazuvchanligini tushuntiradi.
Shunday qilib, TED eritmalardagi elektrolitlarning harakatini tushuntirishga va dissotsilanish darajasiga qarab ularning xossalarini aniqlashga yordam beradi. Eritmada to'liq dissotsilangan kuchli elektrolitlar ko'p miqdordagi ionlarni hosil qiladi, bu esa eritmaning yuqori elektr o'tkazuvchanligiga olib keladi. Kuchsiz elektrolitlar, aksincha, qisman dissotsiatsiyalanib, oz miqdorda ionlar hosil qiladi va shuning uchun kuchsiz elektrolitlar eritmalari past elektr o‘tkazuvchanlikka ega.
TED kimyoviy tahlilda amaliy ahamiyatga ega, chunki u eritmalardagi elektrolitlar konsentratsiyasini aniqlash imkonini beradi, elektrolitlar elektroliz va boshqa jarayonlarda ishlatiladigan sanoatda.
Bundan tashqari, TED suv ionlari eritmadagi kuchsiz kislotalar yoki ishqorlar ionlari bilan oʻzaro taʼsirlashib, kislotali yoki ishqoriy ionlar va suv hosil qilganda gidroliz hodisasini tushuntiradi. Masalan, ammoniy tuzining (NH4Cl) eritmadagi gidrolizi natijasida NH4+ va Cl- ionlari hosil bo‘ladi, ular suv bilan reaksiyaga kirishib NH4OH va HCl ionlarini hosil qiladi. Shunday qilib, ammoniy tuzi eritmasi biroz ishqoriy xususiyatga ega.
Umuman olganda, TED eritmalardagi elektrolitlarning harakatini tushunish imkonini beradi, bu kimyoning koʻplab sohalari va uni qoʻllash uchun muhim.
Ko'proq vazifalar
Fan:
Kimyo fanidan imtixon savollariga javoblar 11 sinf
Bilet: ¹9
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar