Munavvar Qori Abdurashidxonov – Oʻrta Osiyo jadidchilik harakatining yoʻlboshchisi.
Bilet ¹15, savol ¹3
Javob
Munavvar qori Abdurashidxonov (1878-1938) 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyoda jadidchilik harakatining koʻzga koʻringan namoyandasi. Jadidchilik musulmon jamoalaridagi anʼanaviy taʼlim tizimini modernizatsiya va yangilashga, mintaqada milliy madaniyat va intellektual hayot rivojiga koʻmaklashishga intilgan harakat edi.
Munavvar qori Abdurashidxonov asli o‘zbekistonlik bo‘lib, u yerda madrasada an’anaviy diniy ta’lim olgan. Biroq u an’anaviy ta’lim tizimi eskirganligi va tez o‘zgarib borayotgan dunyoda rivojlanish uchun Markaziy Osiyoni zarur bilim va ko‘nikmalar bilan ta’minlay olmasligiga ishonchi komil edi. U Yevropa tajribasiga asoslangan yangi oʻqitish usullarini joriy etish, shuningdek, taʼlimda milliy tillardan foydalanish tarafdori boʻlgan jadidchilik harakati safiga qoʻshildi.
Munavvar qori Abdurashidxonov qisqa vaqt ichida jadidchilik harakatining yetakchi rahbarlaridan biriga aylandi. U bir qancha maktablarga asos soldi, ularda yangi oʻqitish usullari, jumladan, oʻzbek tilidagi darsliklardan foydalanish yoʻlga qoʻyildi. O‘quvchilarning fanlarni chuqurroq o‘zlashtirib olishlari uchun o‘quv materiallarini o‘zbek tiliga yozish va tarjima qilish bilan ham shug‘ullangan.
Munavvar qori Abdurashidxonov o‘zbek tilida ilmiy va adabiy asarlar chop etuvchi kitob nashriyotlari korxonalarini tashkil etishda ham faol ishtirok etdi. U milliy madaniyatni rivojlantirish butun Markaziy Osiyo taraqqiyotining muhim sharti, deb hisoblagan.
Biroq 1937 yilda Munavvar qori Abdurashidxonov hibsga olinib, josuslik va aksilinqilobiy faoliyatda ayblanadi. 1938 yilda u qatl etilgan. Uning nomi 1950-yillarda Sovet Ittifoqi qatag‘on siyosatidagi xatosini tan olib, destalinizatsiya siyosatini yurita boshlaganida tozalandi.
Shunga qaramay, Munavvar Qori Abdurashidxonov O‘rta Osiyodagi jadidchilikning eng yirik namoyandalaridan biri bo‘lib qolmoqda. Uning rahbarligi va mintaqaning intellektual va madaniy rivojlanishiga sodiqligi uni Markaziy Osiyoda modernizatsiya va milliy tiklanish uchun kurash ramziga aylantirdi. Uning g‘oya va asarlari bugungi kungacha mintaqada ta’lim va madaniyat rivojiga ilhom va ta’sir ko‘rsatib kelmoqda.
Ko'proq vazifalar
Fan:
O‘zbekiston tarixi fanidan imtixon savollariga javoblar 11 sinf
Bilet: ¹15
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar