Mavzu 4. Versiya 4
Bilet ¹4, savol ¹4
Javob
Kirish
Abdulla Oripov o‘z yurti she’riyatida o‘chmas iz qoldirdi. 1941 yilda O‘zbekistonda tug‘ilgan Oripov yoshligidan she’r yozishni boshlagan va vaqt o‘tishi bilan zamonamizning eng nufuzli shoirlaridan biriga aylangan. Uning asarlari ko'plab tillarga tarjima qilingan, bu uning iste'dodi vatanidan tashqarida keng e'tirof etilganidan dalolat beradi.
Oripov she'riyatidagi rang-barang tuyg'ular obrazi tahliliga bag'ishlangan . Shoir chuqur his-tuyg‘ularni boy va tasavvurli til orqali ifodalash qobiliyati bilan mashhur. Uning she'rlarida tuyg'ular shunchaki so'z emas - ular jonlanadi, o'quvchilarning qalbiga ta'sir qiladi, har kimning qalbida javob beradi. Oripov shodlikdan achchiqlikgacha, umiddan umidsizlikka qadar keng ko‘lamli his-tuyg‘ularni ifodalashda metafora, timsol va qiyoslardan ustalik bilan foydalanadi.
Oripovning qanday qilib shunday kuchli hissiy ta’sirga erishganini ko‘rib chiqamiz , uning uslubiy uslublari va hissiy obrazlar bilan ishlash qobiliyatini eng yaxshi ko‘rsatadigan o‘ziga xos she’rlarini tahlil qilamiz. Bu tahlil nafaqat Oripov ijodini yaxshiroq tushunishga , balki she’riyat so‘z va tuyg‘u o‘rtasida, muallif va o‘quvchi o‘rtasida qanday ko‘prik bo‘lishi mumkinligini ko‘rishga yordam beradi.
Oripov uslubining umumiy tahlili
Abdulla Oripovning she’riyatini ajratib turuvchi, uni o‘ziga xos qilib qo‘yadigan o‘ziga xos uslubi bor edi. U tildan nafaqat muloqot vositasi, balki jonli, hissiy jihatdan boy obrazlar yaratish vositasi sifatida ham foydalangan. Uning she’riyatining asosiy uslubiy xususiyatlari o‘quvchiga nafaqat ko‘rish, balki so‘zlarni his qilish imkonini beruvchi metafora, allegoriya va ramziy ma’nolardan foydalanishdir.
Metafora va belgilar
Oripov she’rlaridagi metaforalar ko‘pincha tuyg‘ular teranligini yetkazishda asosiy o‘rin tutadi. U ruhiy holatni ifodalash uchun tabiat tasvirlaridan foydalanadi. Misol uchun, shamol o'zgarishlarni yoki tushunib bo'lmaydigan orzularni, quyosh chiqishi esa yangi boshlanish yoki umidni anglatishi mumkin. Bu tasvirlar tasodifiy emas; ularda shoirning ichki dunyosi, hayotga qarashlari aks etadi. Uning she’rlarida tabiatning har bir elementi o‘ziga xos emotsional ma’noga ega bo‘lib, o‘quvchiga ta’sirni kuchaytiradi.
Til va uning ritmi
Oripov misraning ritmi va tovushiga ham katta e’tibor bergan. U kutilmagan ritm yoki qofiya qo'shish orqali odatiy nutq oqimini o'zgartirishi mumkin edi, bu uning she'riyatini deyarli musiqiy qildi. She'riyatning bu musiqiy sifati his-tuyg'ularni yanada qizg'in tarzda etkazishga yordam beradi, chunki musiqa oqilona idrokni chetlab o'tib, bevosita his-tuyg'ularni uyg'otishi mumkin.
Rangdan foydalanish
Oripov she’riyatida rang shunchaki ta’rif emas, balki kayfiyat va his-tuyg‘ularni ifodalash usulidir. U ranglardan shunday foydalanadiki, ular ma'lum birlashmalar yoki his-tuyg'ularni uyg'otadi. Misol uchun, ko'k qayg'u yoki xotirjamlik bilan bog'liq bo'lishi mumkin, qizil esa ehtiros yoki kasallik bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Rangdan emotsional kod sifatida bunday foydalanish Oripovga o‘quvchida chuqurroq hissiy munosabat yaratish imkonini beradi.
Shaxsiylashtirish va universallik
Oripovning ko‘p she’rlari uning shaxsiy kechinmalari va mulohazalariga asoslangan bo‘lsa-da, u shunday yozadiki, har bir o‘quvchi ulardan o‘ziga xos narsani topa oladi. U voqealarni tasvirlamaydi; u bu hodisalar uyg'otadigan his-tuyg'ularni ifodalaydi. Bu uning she'rlarini universal qiladi, ularni o'qigan har bir kishi bilan juda shaxsiy darajada gaplasha oladi.
Oripovning ana shunday uslubiy uslublari , tuyg‘ularini teran tadqiq eta olishi, ifoda eta olishi uning she’riyatini beqiyos qiladi. Keyingi bo'limda biz ushbu usullarning amalda qanday qo'llanilishini ko'rish uchun aniq she'rlar tahlilini batafsil ko'rib chiqamiz.
Xulosa
Tahlillarimiz davomida Abdulla Oripov she’riyatida til va uslub vositalaridan foydalangan holda rang-barang tuyg‘ular obrazlarini qanday yaratishini ko‘rib chiqdik. Oripov metafora, ramziylik, rangdan foydalanish va ritmning dinamik o‘zgarishlari orqali uning she’rlarini ta’sirchan va esda qolarli qiladigan hissiy boylik va chuqurlikka erishadi.
O‘zbek she’riyatiga qo‘shgan hissasi
Abdulla Oripov O‘zbekiston adabiyotida salmoqli iz qoldirdi. Uning ijodi o‘zbek she’riyatini yangi shakl va obrazlar bilan boyitibgina qolmay, kitobxonlarga til imkoniyatlariga, uning ifoda kuchiga yangicha nazar tashlash imkonini berdi. Oripov she’r shunchaki go‘zal so‘z emas, balki insonning his-tuyg‘ularini, his-tuyg‘ularini yetkazishning kuchli quroli ekanligini ko‘rsata oldi.
Uning ishining shaxsiy idroki va ahamiyati
Shaxsan men uchun kitobxon va she’riyat ishqibozi sifatida Oripov asarlari har bir so‘z va obrazning o‘z o‘rni va mazmuniga ega bo‘lgan dunyoni ochadi. Uning she’rlari shoirning shaxsiy kechinmalarini ham, umuminsoniy tuyg‘ularini ham aks ettiruvchi hayotning ko‘p qirralari haqida fikr yuritishga undaydi. Bu uning asarlarini universal qiladi, har kimga ularning qalbida aks-sado beradigan o'ziga xos narsani topishga imkon beradi.
Xulosa o‘rnida aytishimiz mumkinki, Abdulla Oripov she’riyatda shakl va mazmun tajribalaridan qo‘rqmaydigan, yangi ufqlarni kashf etuvchi shoirdir. Uning his-tuyg‘ularini teran anglash va ifodalash qobiliyati uni zamonamizning eng muhim shoirlaridan biriga aylantiradi. Uning ijodi she’riyatning inson hayotidagi azaliy ahamiyatini ta’kidlab, yangi avlod shoirlari va kitobxonlarni ilhomlantirishda davom etmoqda.
Ko'proq vazifalar
Fan:
Ona tili va adabiyoti 11 sinf imtihon javoblari
Bilet: ¹4
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar