Mavzu 2. Versiya 7
Bilet ¹2, savol ¹7
Javob
Kirish
Qadriyatlar va ideallar tez o'zgarib borayotgan dunyoda adabiyot jamiyat taraqqiyoti va uning madaniy jihatlarini aks ettiruvchi abadiy zamon guvohi bo'lib qolmoqda. Erkin qalamiga mansub “Ruhlar yuksalishi” dostoni Vohidov , Oʻzbekiston madaniyatida alohida oʻrin tutadi. Bu asar shunchaki o‘tmish haqidagi hikoya emas; milliy o‘zlikni anglash va o‘zlikni anglashga chaqiruvchi avlodlar o‘rtasidagi muloqotni ifodalaydi. Ushbu inshoda “Ruhlar yuksalishi” dostonining zamonaviy jamiyatga aloqadorligi, o‘zbek madaniyatiga ta’siri va o‘quvchilariga yetkazayotgan ma’nolari ko‘rib chiqiladi.
Vohidov hayoti va ijodi
Erkin Vohidov O'zbekiston adabiyotida yorqin iz qoldirdi. Uning ijodiy yo‘li nafaqat o‘zbek she’riyati rivojiga qo‘shgan salmoqli hissasi, balki faol jamoat pozitsiyasi bilan ham ajralib turadi. Vohidov nafaqat shoir, balki tarjimon sifatida ham jahon klassiklari ruhini o‘zbek madaniyatiga kiritgan. Erkin Vohidovning hayoti va ijodiy yo‘li uning vatanparvarlik, muhabbat, inson qadr-qimmati mavzularini ko‘p aks ettiruvchi asarlari bilan chambarchas bog‘liq.
Vohidovning she’riy mahoratining cho‘qqisi , o‘zbek va jahon adabiyotiga qo‘shgan salmoqli hissalaridan biridir. Asar hayotning mazmuni, axloqiy qadriyatlari va xalqning ozodlikka intilishi haqida chuqur mulohazalar bilan to'ldirilgan. Doston tarzida yozilgan bu doston o‘tmish va bugun o‘rtasida ko‘prik vazifasini o‘taydi, o‘z yurtining tarixiy merosini eslab qolish, e’zozlash zarurligini ta’kidlaydi.
Keyingi bo‘limda biz bu asarning o‘zbek madaniyati uchun nima uchun ahamiyatli ekanligini tushunish maqsadida “Ruhlar yuksalishi” dostonining mazmuni, asosiy syujet nuqtalari va bosh qahramonlar bilan yaqindan tanishamiz.
2-bob: “Ruhlarning yuksalishi” dostoni tahlili
“Ruhlar yuksalishi” shunchaki adabiy asar emas, bu dostonda O‘zbekistonning tarixiy merosi va inson hayoti mazmuni haqidagi falsafiy mulohazalar o‘zaro bog‘langan. Doston syujeti ozodlik va o‘z taqdirini o‘zi belgilash uchun kurash g‘oyalari atrofida bo‘lib, uni har qanday davrda ham ayniqsa dolzarb qiladi.
Bosh qahramonlar va hikoyalar
Dostonning markaziy qahramoni o‘zining sinov va mulohazalari orqali milliy o‘zlikni anglash va shaxsiy tanlovning teran qirralarini o‘rganadigan yigitdir. Uning boshqa personajlar bilan o‘zaro munosabati orqali an’ananing ahamiyati, madaniy merosning ahamiyati, ijtimoiy o‘zgarishlarning muqarrarligi kabi asarning asosiy mavzulari ochiladi.
Asosiy mavzular
Doston ramziy ma’no va metaforalarga boy bo‘lib, ularning har biri o‘quvchining qahramonlar kechinmalari haqidagi tushunchasini chuqurlashtiradi. Asosiy mavzulardan biri ozodlik uchun kurashdir. Bu mavzu nafaqat personajlarning jismoniy kishanlardan xalos bo‘lish istagida, balki ma’naviy erkinlik va o‘zini namoyon qilish istagida ham yaqqol namoyon bo‘ladi.
Uslub va til
Vohidov uslubi , ayniqsa, ifodali va obrazli. Shoir syujetga o‘zgacha teranlik va ohang olib kiradigan mumtoz o‘zbek tilidan foydalanadi. Bu nafaqat matnni bezatadi, balki qahramonlarning hissiy kayfiyatini va voqealar muhitini yaxshiroq etkazishga yordam beradi.
3-bob: Dostondagi timsol va metafora
Erkin Vohidov murakkab g‘oya va tuyg‘ularni ochib berishda timsollardan ustalik bilan foydalanadi. Masalan, matndagi shamol va suv tasvirlari ko'pincha o'zgarishlarni, har bir inson va butun xalq hayotida sodir bo'ladigan o'zgarishlarning muqarrarligini anglatadi. Suv, o'z navbatida, poklanish va yangi boshlanishlarni ramziy qilishi mumkin, shamol esa qahramonlarga sayohatlarida yordam beradigan yoki to'sqinlik qiladigan kuchlarni ifodalaydi.
Dostondagi metaforalar nafaqat hikoyani bezatish, balki o‘quvchilarning murakkab ijtimoiy-falsafiy tushunchalarni chuqur anglashiga xizmat qiladi. Vohidov majoziy va majoziy til orqali kitobxonlarni hayot, erkinlik, borliq ma’nosi haqidagi muhim masalalar haqida fikr yuritishga majbur qiladi.
4-bob: Dostonning o‘zbek madaniyatiga ta’siri
“Ruhlar yuksalishi” O‘zbekiston madaniy va adabiy merosining shakllanishida katta rol o‘ynadi. Erkin Vohidov o‘z asarlarini yaratar ekan, nafaqat o‘zbek tilining go‘zalligini ko‘paytirishga, balki o‘z vatandoshlarining milliy o‘zligini mustahkamlashga ham intilgan.
Adabiyotga ta'siri
Doston oʻzbek sheʼriyati va nasri rivojiga ulkan taʼsir koʻrsatdi. An’anaviy shakllarning zamonaviy mavzular bilan uyg‘unligi yozuvchi va shoirlarning keyingi avlodlariga Vohidovga o‘rnak sifatida qarash imkonini berdi. Uning mumtoz uslublarni dolzarb ijtimoiy mavzular bilan uyg‘unlashtira olishi mintaqadagi adabiy ijod uchun yangi ufqlarni ochdi.
Jamiyatga ta'siri
Madaniy timsol sifatida doston o‘zbek xalqiga o‘zining tarixiy o‘tmishi bilan aloqani saqlab qolishga yordam beradi, shu bilan birga o‘zgaruvchan ijtimoiy sharoitlarga moslashish zarurligini eslatadi. Vohidov o'z asarlari orqali milliy o'ziga xoslik va o'z taqdirini o'zi belgilash to'g'risida fikr yuritishni rag'batlantirdi, bu esa mamlakatning globallashuvi va modernizatsiyasi sharoitida ayniqsa muhimdir.
5-bob: Dostonning zamonaviy dunyoda dolzarbligi
Rise of Spirits zamonaviy kitobxonlar bilan rezonanslashishda davom etmoqda, chunki dostonda ko'tarilgan mavzular vaqtinchalik dolzarbligicha qolmoqda. Erkinlik, inson huquqlari, o'ziga xoslik - bu muammolar butun dunyodagi odamlarni tashvishga solmoqda.
Universal mavzular
Dostonda vaqt o‘tishi bilan o‘z ahamiyatini yo‘qotmaydigan umuminsoniy g‘oyalar haqida so‘z boradi. Asarda bayon etilgan ozodlik va o‘z taqdirini o‘zi belgilash uchun kurash ko‘plab mamlakatlar va madaniyatlarda aks-sadosini topadi, bu esa dostonni turli millat vakillari uchun dolzarb qiladi.
Tarbiyaviy ahamiyatga ega
Ma’rifiy sohada doston o‘zbek tili va adabiyotini o‘rgatish bilan birga vatanparvarlik, madaniy merosga hurmat tuyg‘ularini tarbiyalashda qo‘llaniladi. Vohidov ijodi milliy tarix va madaniy qadriyatlarni anglashda muhim vosita bo‘lib xizmat qiladi.
Xulosa
Vohidovning “Ruhlar yuksalishi” dostoni O‘zbekiston uchun muhim madaniy va adabiy meros, jahon adabiyoti uchun ilhomlantiruvchi namuna bo‘lib qolmoqda. Ish doimo o'zgarib borayotgan dunyoda madaniy o'ziga xoslikni saqlash muhimligini ta'kidlab, o'rgatish, ilhomlantirish va fikrni uyg'otishda davom etmoqda. Erkin Vohidov o‘z dostoni orqali adabiyot o‘tmish bilan bugun, millat va dunyo o‘rtasida ko‘prik bo‘lib xizmat qilishi mumkinligini, har bir avlod o‘z yurtining madaniy boyligini asrab-avaylash va rivojlantirishga hissa qo‘shishi kerakligini ko‘rsatdi.
Ko'proq vazifalar
Fan:
Ona tili va adabiyoti 11 sinf imtihon javoblari
Bilet: ¹2
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar