Mavzu 3. Versiya 9
Bilet ¹3, savol ¹9
Javob
Kirish
O‘zbek xalq dostonlari O‘zbekistonning boy madaniy an’analarining yorqin guvohidir. Ularda nafaqat qahramonlik, balki avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan vatanparvarlik qadriyatlari ham o‘z ifodasini topgan. Ushbu inshoda o‘zbek xalq dostonlari “ Sherali va Jarir ”, “ Kuntug‘mish ”, “ Ker-o‘g‘li ” kabi dostonlarida vatanparvarlik qanday namoyon bo‘lganini ko‘rib chiqamiz . Bu asarlar nafaqat o‘tmish voqealaridan hikoya qiladi, balki milliy iftixor, Vatanga muhabbat tuyg‘ularini ham shakllantiradi.
Sherali va Jarir ” dostonidagi vatanparvarlik.
Sherali va Jarir ” dostoni ikki aka-uka o‘zaro kelishmovchiliklarga qaramay, o‘z vatanini himoya qilish uchun birlashayotgani haqida hikoya qiladi. Sherali va Jarir muammolarni hal qilishda ikki xil yondashuvni ifodalaydi, lekin ularning vataniga, xalqiga bo‘lgan muhabbati ularni umumiy dushmanga qarshi kurashda birlashtiradi.
Sherali donishmandlik va strategik tafakkur timsoli. U har doim ham barcha muammolarni kuch bilan hal qilmasligini tushunadi va nizolarni tinch yo'l bilan hal qilishga intiladi. Jarir , aksincha, jasorat va harbiy jasorat ramzi. Uning Vatanni asrash yo‘lida fidoyilik ko‘rsatishi tinglovchilarni ilhomlantirib, ularda vatanparvarlik tuyg‘usini uyg‘otadi.
Kuntug‘mish ” dostonidagi vatanparvarlik.
Kuntug‘mish ” dostonida o‘z xalqini qutqarish uchun uzoq safarga otlangan yosh qahramon haqida hikoya qilinadi. Kuntug‘mish ko‘p sinov va xavf-xatarlarga duchor bo‘lsa-da, uning vatanga muhabbati, xalqiga sadoqati barcha qiyinchiliklarni engishga yordam beradi.
Dostonning asosiy mavzularidan biri - umumiy manfaat uchun fidoyilik g'oyasi. Kuntug‘mish o‘z yaqinlarini, o‘z yurtini saqlab qolish uchun o‘z hayotini xavf ostiga qo‘yishga tayyor. Uning mehnatlari tinglovchilarni ruhlantirib, ularga vatanparvarlik, Vatan ravnaqi yo‘lida fidoyilik zarurligini o‘rgatadi.
Ker-o'g'li " dostonidagi vatanparvarlik
Ker-o‘g‘li ” dostonida adolatsizlik va zulmga qarshi kurashuvchi qahramon haqida hikoya qilinadi. Ker-o'g'li - ozodlik va mustaqillik uchun kurashning ramzi. Uning jasoratlari va zulmga qarshi kurashlari vatanparvarlik va adolatga intilish ifodasidir.
Ker-o‘g‘li – adolatsizlikka qarshi chiqishdan, xalqini himoya qilishdan qo‘rqmaydigan qahramon obrazi. Uning kurashi tinglovchilarni ruhlantiradi, ularga o‘z xalqining huquq va erkinliklari uchun kurashish muhimligini o‘rgatadi. “ Ker-o‘g‘li ” dostonida vatanparvarlik, fuqarolik mas’uliyati har bir inson hayotida muhim ahamiyatga ega ekanligi ta’kidlangan.
O‘zbek xalq dostonlarida an’ana va qadriyatlar
O‘zbek xalq dostonlari nafaqat qahramonliklarni hikoya qiladi, balki vatanparvarlik asosi bo‘lgan an’anaviy qadriyat va me’yorlarni ham ifodalaydi. Dostonlarda sadoqat, izzat-ikrom, kattalarga hurmat, o‘z eliga sadoqat kabi fazilatlar muhim o‘rin tutadi.
Bu dostonlarda yosh avlodda o‘z madaniyati va tarixiga hurmat va muhabbat tuyg‘ularini tarbiyalovchi an’anaviy urf-odat va marosimlar o‘z ifodasini topgan. Masalan, “ Kuntug‘mish ” dostonida o‘zbek madaniyatining muhim bo‘g‘ini bo‘lgan to‘y marosimlari, oilaviy an’analar atroflicha tasvirlangan. Bu an’analar navqiron avlodni vatanparvarlikning muhim jihati bo‘lgan o‘z ildiziga, milliy o‘zligini hurmat qilishga o‘rgatadi.
Vatanparvarlik tarbiyasida dostonlarning o‘rni
O‘zbek xalq dostonlari yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda muhim o‘rin tutadi. Ular nafaqat qahramonlik, tarixiy voqealar haqida gapiribgina qolmay, balki ma’naviy-axloqiy, vatanparvarlik qadriyatlarini ham yetkazadilar. “ Sherali va Jarir ”, “ Kuntug‘mish ”, “ Ker-o‘g‘li ” dostonlari ona yurtga muhabbat va sadoqat tuyg‘ularini shakllantirishda kuchli vosita bo‘lib xizmat qiladi.
Bu asarlar ko‘pincha milliy bayram va tantanalarda ijro etilishi milliy o‘zlikni anglash, vatanparvarlik tuyg‘ularini mustahkamlashga xizmat qiladi. Dostonlar o‘quv dasturining ajralmas qismi bo‘lib, ularni o‘rganish yosh avlodga o‘z madaniy merosini yaxshiroq tushunish va qadrlashda yordam beradi.
Xulosa
O‘zbek xalq dostonlarida aks etgan vatanparvarlik fazilatlari milliy o‘zlikni anglash va o‘zlikni anglashda muhim ahamiyat kasb etadi. “ Sherali va Jarir ”, “ Kuntug‘mish ”, “ Ker-o‘g‘li ” kabi dostonlari yoshlarni Vatanga muhabbat va sadoqatga o‘rgatgan kuchli ilhom manbai, o‘rnakdir. Xalq dostonlarini o‘rganish va idrok etish orqali vatanparvarlikni tarbiyalash O‘zbekiston madaniy merosini asrab-avaylash va mustahkamlashning muhim yo‘nalishi hisoblanadi.
Ko'proq vazifalar
Fan:
Ona tili va adabiyoti 11 sinf imtihon javoblari
Bilet: ¹3
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar