Mavzu 3. Versiya 10
Bilet ¹3, savol ¹10
Javob
Kirish
O‘zbekiston madaniy merosida o‘zbek xalq dostonlari alohida o‘rin tutadi. Bu asarlar nafaqat qahramonlar haqida hikoya qiladi, balki milliy o‘zlikni anglash, vatanga muhabbat tuyg‘ularini shakllantiradigan vatanparvarlik qadriyatlarini ham ifodalaydi. Ushbu inshoda biz “ Manas ”, “Tohir va Zuhra ”, “Alisher Navoiy” kabi o‘zbek xalq dostonlarida vatanparvarlik qanday ifodalanganligini ko‘rib chiqamiz . Bu dostonlar nafaqat adabiy asarlar, balki vatanparvarlik tarbiyasida ham muhim manbalardir.
Manas ” dostonidagi vatanparvarlik
Manas ” dostoni Markaziy Osiyo adabiyotining eng yirik asarlaridan biridir. Unda butun umrini o‘z xalqi va ona yurtini himoya qilishga bag‘ishlagan qahramon Manasning hayoti va xizmatlari haqida hikoya qilinadi . Manas bu dostonda o‘z xalqi farovonligi uchun o‘zini qurbon qilishga tayyor, ideal hukmdor va jangchi sifatida namoyon bo‘ladi.
Manas kuch-quvvat, donolik va o'z vataniga sadoqatni ifodalaydi. Uning g‘animlariga qarshi qilgan mardliklari, janglari mustaqillik va ozodlik himoyasi ramzidir. Doston tinglovchilarga vatanparvarlik muhimligini, o‘z zaminini tashqi tahdidlardan asrash zarurligini uqtiradi. “Manas” tarixi yoshlarni mardonavor ishlarga undaydi, ularda o‘z Vatani bilan faxrlanish tuyg‘ularini uyg‘otadi.
Zuhra ” dostonidagi vatanparvarlik.
Zuhra ” dostoni ozodlik va istiqlol uchun kurashlar fonida rivoj topgan muhabbat va sadoqat qissasidir. Dostonning bosh qahramonlari Tohir va Zuhrada nafaqat muhabbat, balki vatanparvarlik qudrati ham mujassam. Ularning bir-biriga bo‘lgan mehr-muhabbati, sadoqati og‘ir damlarda xalqning birligi va hamjihatligi ramzidir.
Tohir chinakam vatanparvar sifatida o‘z vatanini, qadrdonini himoya qilish uchun har qanday qurbonlik qilishga tayyor. Uning dushmanlarga, adolatsizlikka qarshi kurashida erk va mustaqillikka intilish namoyon bo‘ladi. “Tohir va Zuhra ” dostonida chinakam muhabbat va vatanparvarlik yonma-yon borishi, Vatanga sadoqat har bir inson hayotining muhim jihati ekani ta’kidlanadi.
“Alisher Navoiy” dostonidagi vatanparvarlik
Buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy ham o‘z asarlarida vatanparvarlik tuyg‘ularini aks ettiradi. Uning ijodi, asosan, she’riyat bilan bog‘liq bo‘lsa-da, ko‘plab asarlari epik xususiyatga ega bo‘lib, vatanparvarlik tuyg‘ularini ifodalaydi. Navoiy o‘z vataniga muhabbat, uning madaniyati va an’analarini asrash zarurligi haqida yozgan.
Navoiy o‘z asarlarida xalqni birlikka, hamjihatlikka da’vat etadi. Unda milliy o‘ziga xoslik va madaniy merosni asrab-avaylash muhimligi ta’kidlangan. Navoiy o‘z o‘quvchilarini ona yurtga muhabbat va hurmatni singdiradi, ularda vatanparvarlik, o‘z madaniyati bilan faxrlanish tuyg‘ularini uyg‘otadi.
O‘zbek xalq dostonlarida an’ana va qadriyatlar
O‘zbek xalq dostonlari nafaqat qahramonliklarni hikoya qiladi, balki vatanparvarlik asosi bo‘lgan an’anaviy qadriyat va me’yorlarni ham ifodalaydi. Dostonlarda sadoqat, izzat-ikrom, kattalarga hurmat, o‘z eliga sadoqat kabi fazilatlar muhim o‘rin tutadi.
Bu dostonlarda yosh avlodda o‘z madaniyati va tarixiga hurmat va muhabbat tuyg‘ularini tarbiyalovchi an’anaviy urf-odat va marosimlar o‘z ifodasini topgan. Masalan, “ Manas ” dostonida o‘zbek madaniyatining muhim bo‘g‘ini bo‘lgan to‘y marosimlari, oilaviy an’analar atroflicha tasvirlangan. Bu an’analar navqiron avlodni vatanparvarlikning muhim jihati bo‘lgan o‘z ildiziga, milliy o‘zligini hurmat qilishga o‘rgatadi.
Vatanparvarlik tarbiyasida dostonlarning o‘rni
O‘zbek xalq dostonlari yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda muhim o‘rin tutadi. Ular nafaqat qahramonlik, tarixiy voqealar haqida gapiribgina qolmay, balki ma’naviy-axloqiy, vatanparvarlik qadriyatlarini ham yetkazadilar. “ Manas ”, “Tohir va Zuxro ”, “Alisher Navoiy” kabi dostonlari Vatanga muhabbat va sadoqat tuyg‘ularini shakllantirishda kuchli vosita bo‘lib xizmat qiladi.
Bu asarlar ko‘pincha milliy bayram va tantanalarda ijro etilishi milliy o‘zlikni anglash, vatanparvarlik tuyg‘ularini mustahkamlashga xizmat qiladi. Dostonlar o‘quv dasturining ajralmas qismi bo‘lib, ularni o‘rganish yosh avlodga o‘z madaniy merosini yaxshiroq tushunish va qadrlashda yordam beradi.
Xulosa
O‘zbek xalq dostonlarida aks etgan vatanparvarlik fazilatlari milliy o‘zlikni anglash va o‘zlikni anglashda muhim ahamiyat kasb etadi. “ Manas ”, “Tohir va Zuhra ” kabi dostonlari , Alisher Navoiy asarlari yoshlarni Vatanga muhabbat va sadoqat tuyg‘ularini singdiruvchi kuchli ilhom manbai, ibrat namunasidir. Xalq dostonlarini o‘rganish va idrok etish orqali vatanparvarlikni tarbiyalash O‘zbekiston madaniy merosini asrab-avaylash va mustahkamlashning muhim yo‘nalishi hisoblanadi.
Ko'proq vazifalar
Fan:
Ona tili va adabiyoti 11 sinf imtihon javoblari
Bilet: ¹3
"sor-soch.com" © 2024 - Maktab o'quvchilari, abituriyentlar, talabalar va o'qituvchilar uchun ma'lumot portali
Sayt haqida | Maxfiylik siyosati | Kontaktlar